Η Κίνα στα πρόθυρα χρηματοπιστωτικής κρίσης

To Στίγμα: Φοβού τους κινέζους ...

Όταν πέρυσι η ανάπτυξη στην Κίνα έδειξε επιβράδυνση, η πολιτική ηγεσία αμέσως πήρε την πρωτοβουλία να υποστηρίξει την ανάπτυξη με δημόσια έργα - κυρίως έργα υποδομής.  Το 2012 το νέο χρέος της Κίνας ήταν περίπου 2,5 τρισ. δολάρια, ή το 30% του ΑΕΠ. Αν και δεν είναι αναγκαστικά κακό να δαπανάς πιστώσεις για τνα δημόσια έργα, εντούτοις όταν για 4 χρόνια στη σειρά αναλαμβάνεις χρέος άνω του 30% της οικονομίας σου, τότε υπάρχει πρόβλημα.  Σύμφωνα με την Fitch Ratings, το 2008 η Κίνα μπορούσα να δημιουργήσει 0,73 yuan ανάπτυξης για κάθε ένα yuan που ξόδευε. Σήμερα αυτό το ίδιο yuan δημόσιας δαπάνης αποδίδει μόνο 0,30 yuan σε ανάπτυξη. Όπως αντιλαμβάνεστε, σε λίγο όσο και να ξοδεύει η Κίνα, η επιδιωκόμενη ανάπτυξη θα είναι από πολύ χαμηλή έως μηδενική (εγώ λέω μηδενική).  Στο μεταξύ το συνολικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό) μη πιστωτικών οργανισμών ως προς το ΑΕΠ βρίσκεται σε επίπεδα που συνήθως χτυπάνε οι συναγερμοί. Το 1989 στην Ιαπωνία χτύπησε το 190% του ΑΕΠ και σήμερα όλοι ξέρουμε τι επακολούθησε. Οι ΗΠΑ βρέθηκαν σε αυτό το επίπεδο το 2004, 3 χρόνια πριν σκάσει η στεγαστική αγορά. Η Κίνα πέρασε από το ίδιο σημείο κοντά στο τέλος του 2012, ξανά σύμφωνα με την Fitch Ratings.

Η αλήθεια είναι ότι η Κίνα έχει ήδη πάρει μέτρα για να περιορίσει τις πιστώσεις και μάλιστα με σχετικά μεγάλη επιτυχία. Τα δάνεια του επίσημου τραπεζικού τομέα έχουν μειωθεί κατακόρυφα.
Οι τοπικές κυβερνήσεις όμως, που είναι υπεύθυνες για τα έργα υποδομής, έχουν βρει τρόπους να παρακάμψουν τον επίσημο τραπεζικό τομέα. Η λύση για πολλές τοπικές κυβερνήσεις είναι ο ανεπίσημος τραπεζικός τομέας, ή όπως συνήθως ονομάζεται, το σκιώδες τραπεζικό σύστημα (shadow banking sector).
Ο ανεπίσημος τραπεζικός τομέας δεν έχει τους σύνηθες περιορισμούς που έχουν τα πιστωτικά ιδρύματα και σχεδόν πάντα οι συναλλαγές είναι εκτός ισολογισμού (off-balance sheet). Ορισμένες εκτιμήσεις κάνουν λόγο ότι ο ανεπίσημος τραπεζικός τομέας είναι το 50% του επίσημου τραπεζικού τομέα.
Ένα πολύ μεγάλο μέρους αυτού του ανεπίσημου τραπεζικού τομέα αποτελείται από επενδυτές που δεν έχουν τις γνώσεις και την εμπειρία, κυνηγώντας μεγάλες αποδόσεις, ρισκάροντας στην αγορά ακινήτων, αναλαμβάνοντας πολύ περισσότερο ρίσκο από ό,τι αντιλαμβάνονται.
Πολλοί επενδυτές κάνουν το λάθος (όπως έκαναν και πάρα πολλοί στην Ισπανία και στην Ελλάδα πρόσφατα) και υποθέτουν ότι πολλά από αυτά τα προϊόντα που αγοράζουν έχουν την εγγύηση των τραπεζών από τις οποίες τα αγοράζουν. Με λίγα λόγια, όταν (όχι αν) αρχίσουν να κατρακυλάνε οι τιμές των ακινήτων στην Κίνα, ο ανεπίσημος τραπεζικός τομέας θα γκρεμιστεί σαν τραπουλόχαρτα.
Επίσης υπάρχει η αίσθηση ότι στην τελική, θα επέμβει η κεντρική κυβέρνηση και θα τους σώσει όλους. Κάτι τέτοιο όμως δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα και έχουν ήδη αρχίσει οι τοπικές νομικές αψιμαχίες μεταξύ εμπλεκόμενων στα δικαστήρια.
Η ικανότητα της Κίνας να εξυπηρετεί το χρέος της εξαρτάται από τις αναπτυξιακές της προοπτικές. Αλλά οι προοπτικές δείχνουν ότι έχουν αλλάξει και η μακροπρόθεσμη εικόνα της Κίνας δεν είναι η ίδια όπως ήταν πριν μόλις μερικά χρόνια. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την Boston Consulting Group, το 2015, δεν θα υπάρχει κανένα ανταγωνιστικό όφελος να παράγουν αμερικανικές εταιρείας στην Κίνα, συγκριτικά με ορισμένες περιοχές στις ΗΠΑ, όταν κανείς λάβει υπόψη το μεταφορικό κόστος, το κόστος γης καθώς και το εργατικό κόστος.

Παρ΄ όλ΄ αυτά όμως, η Κίνα συνεχίζει και επενδύει σε νέα εργοστάσια και παραγωγική δυναμικότητα. Αυτό αυξάνει το ρίσκο, καθώς το utilization rate (το ποσοστό παραγωγικής δυναμικότητας) έχει εκτιμηθεί στο 60% το 2011, αρκετά κάτω από το 80% όταν άρχισε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Αυτό το αυξανόμενο αχρησιμοποίητο παραγωγικό μπόσικο αν θέλετε, μειώνει την ικανότητα παραγωγής κέρδους εκ μέρους του ιδιωτικού τομέα. Σε συνδυασμό με το τεράστιο χρέος της Κίνας σήμερα (επίσημο και ανεπίσημο), αν ο ιδιωτικός τομέας σκοντάψει και δυσκολευτεί στην αποπληρωμή αυτών των πιστώσεων, τότε ο κίνδυνος μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης στην Κίνα είναι παραπάνω από σίγουρος.

Τα καλά νέα για την δύση είναι ότι μάλλον δεν θα επηρεαστεί. Πέραν του ότι το yuan δεν είναι ελεύθερα διαπραγματεύσιμο νόμισμα, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ευρώπη μάλλον θα επωφεληθούν, αφού το όφελος παραγωγής στην Κίνα έχει μειωθεί πάρα πολύ και πολλές εταιρείες (όπως ανακοίνωσε και η Apple πρόσφατα), επιστρέφουν ένα μέρος της παραγωγής τους στην δύση. Και αν υποθέσουμε ότι θα αποσταθεροποιηθεί η Κίνα πολιτικά (οι πιθανότητες μιας πολιτικής κρίσης πάντα υπάρχουν), τότε η δυτική παραγωγή θα επιστρέψει ακόμα πιο γρήγορα.

Επενδυτικά πάντως, το νόημα είναι μακριά από Κινέζικες μετοχές και ειδικά τράπεζες μέχρι νεωτέρας.

Πηγή

Γιώργος Καισάριος

www.capital.gr