Υπάρχει (ακόμα) ΠαΣοΚ;

Το πέρασμα στην αντιπολίτευση, η χαμένη ευκαιρία και ο καταποντισμός

 Γιάννης Πρετεντέρης

Την επομένη των εκλογών της 6ης Μαΐου ένα κορυφαίο στέλεχος του ΠαΣοΚ μου εκμυστηρευόταν:

- Πολύ φοβούμαι ότι το ΠαΣοΚ που ξέραμε έκλεισε χθες. Κι ότι το έκλεισε ο ελληνικός λαός!

Θυμήθηκα τώρα την παρατήρηση επειδή εν τω μεταξύ προέκυψε ότι η εκλογική διαδικασία έχει και δεύτερο ημίχρονο.

Και ότι ως εκ τούτου στις εκλογές της 17ης Ιουνίου οι ψηφοφόροι δεν καλούνται μόνο να απαντήσουν αν θα μείνουμε στην Ευρώπη ή αν θα αποκτήσουμε κυβέρνηση. Καλούνται επίσης να αποφανθούν αν θέλουν να υπάρχει ΠαΣοΚ.

Το ερώτημα δεν προκύπτει αυτονόητα, ούτε εκ των πραγμάτων. Σε ολόκληρη την Ευρώπη δεκάδες ιστορικά κόμματα έχουν υποστεί δεκάδες εκλογικές πανωλεθρίες αλλά ούτε «έκλεισαν» ούτε «αυτοδιαλύθηκαν», που λέει και η Αννα Διαμαντοπούλου.

Προσαρμόστηκαν ή ανασυντάχθηκαν, ή ανανεώθηκαν, ή κάτι έκαναν τέλος πάντων αναζητώντας μια απάντηση στις νέες συνθήκες.

Το βρετανικό Εργατικό Κόμμα, ας πούμε, έμεινε δεκαεπτά χρόνια (!) εκτός εξουσίας, έχασε τέσσερις-πέντε εκλογές, αλλά δεν κατέβασε ρολά. Και θα μπορούσα να πολλαπλασιάσω τα παραδείγματα από όλες τις πλευρές του πολιτικού φάσματος…

Το ερώτημα λοιπόν δεν τίθεται για το ΠαΣοΚ μόνο εκ του εκλογικού αποτελέσματος. Τίθεται επειδή στην ελληνική κοινωνία πλανάται το ερώτημα αν το συγκεκριμένο ΠαΣοΚ έχει ακόμα συγκεκριμένους λόγους ύπαρξης.

Αλλά για ποιο ΠαΣοΚ μιλάμε; Και τι είναι ακριβώς το ΠαΣοΚ για το οποίο μιλάμε;

Η τελευταία φορά που το ΠαΣοΚ υπηρέτησε ένα εθνικό σχέδιο ήταν επί Κ. Σημίτη και εκσυγχρονισμού. Μετά τη λήξη της σημιτικής οκταετίας (ίσως και λίγο πριν...) το ΠαΣοΚ δεν αποτελούσε πλέον παρά έναν καθεστωτικό μηχανισμό εξουσίας που απλώς λειτουργούσε με όρους πολιτικής παράταξης.

Το πέρασμα στην αντιπολίτευση δεν λειτούργησε καν ως ευκαιρία αυτογνωσίας ή ανασυγκρότησης. Το μοναδικό πολιτικό αίτημα που διατύπωσε το ΠαΣοΚ κατά την πενταετία 2004-2009 ήταν η επιστροφή του στην εξουσία με την ψυχεδελική δικαιολογία «να γίνει Πρωθυπουργός άλλος ένας Παπανδρέου!». Λες κι ο «Παπανδρέου» αποτελεί ιδιαίτερο πολιτικό είδος…

Τα αποτελέσματα αυτού του κακόγουστου sequel είναι γνωστά και καταστρεπτικά. Δεν θα τα επαναλάβω. Το βέβαιο είναι ότι το ΠαΣοΚ πρώτα έπεσε από την κυβέρνηση κι ύστερα καταποντίστηκε στην κάλπη. Η κοινωνία του γύρισε με αποστροφή την πλάτη.

Αλλά σε ποιο ΠαΣοΚ;

* Το «εκσυγχρονιστικό και μεταρρυθμιστικό ΠαΣοΚ» αποσύρθηκε μετά την εποχή Σημίτη - άλλωστε δεν νομίζω ότι η πρωθυπουργία ενός ακόμη Παπανδρέου ήταν ποτέ μέσα στα ενδιαφέροντά του…

* Το «βαθύ ΠαΣοΚ» των συντεχνιών και των κρατικοδίαιτων συνδικάτων μετακόμισε συν γυναιξί στον ΣΥΡΙΖΑ όπου ακούν τη γνώριμη στα αφτιά τους ρητορική ότι «λεφτά υπάρχουν!» και ότι δεν πρέπει να αλλάξει τίποτα στην Ελλάδα.

* Το «παπανδρεϊκό ΠαΣοΚ» εξανεμίστηκε από το πολιτικό προσκήνιο μαζί με τους «κηπουρούς» που το αποτελούσαν.

* Το «ΠαΣοΚ του Ακη» μετακόμισε από τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου στον Κορυδαλλό.

Τι έμεινε λοιπόν από την ιδιότυπη ομοσπονδία του γνωστού ΠαΣοΚ για να το προτιμήσουν οι ψηφοφόροι; Σχεδόν τίποτα. Στη μορφή που είχε, το ΠαΣοΚ τελείωσε.

Ακόμη και το εμβληματικό «Η Ελλάδα ανήκει στους Ελληνες» κατάντησε πλέον σύνθημα της Χρυσής Αυγής.

Αυτό δεν σημαίνει βεβαίως πως δεν μπορεί να υπάρξει ένα άλλο ΠαΣοΚ. Ενα ΠαΣοΚ που δεν θα είναι ΣΥΡΙΖΑ, ούτε ΝΔ, και το οποίο απαλλαγμένο από τα βαρίδια και τις αμαρτίες του παρελθόντος θα μπορέσει να ξαναμπεί στο πολιτικό παιχνίδι με νέο πρόσωπο και ανανεωμένες αξιώσεις.

Ενα κόμμα στέρεων αρχών και συγκροτημένων πεποιθήσεων. Οχι ένα μαγαζί tutti frutti. Μια παράταξη η οποία θα υπηρετεί ένα σαφές εθνικό σχέδιο. Κι όχι μια καθεστωτική νοοτροπία εξουσίας.

Ερώτηση κρίσεως. Ποιοι όμως θα φτιάξουν και ποιοι θα αποτελέσουν αυτό το «άλλο ΠαΣοΚ»; Πού θα βρούμε άραγε τέτοια πολιτικά κελεπούρια;

Μπορεί να το κάνει ο Β. Βενιζέλος μετά τα λάθη του τελευταίου δωδεκάμηνου και την εκλογική συντριβή; Μπορεί να τον συνδράμει μια απαξιωμένη ηγετική ομάδα που κυριολεκτικά αποδεκατίστηκε στις κάλπες; Μπορεί να το στηρίξει ένας φθαρμένος και γερασμένος πολιτικός μηχανισμός;

Ελα ντε! Ομολογώ ότι στις εύλογες αυτές απορίες δεν διαθέτω καμία απάντηση. Στην πολιτική άλλωστε οι απαντήσεις προκύπτουν εκ του αποτελέσματος και δεν θέλω να αδικήσω κανέναν.

Θυμάμαι μόνο το γνωμικό που διάβασα κάποτε σε ένα παλιό γουέστερν. Οταν, λέει, το «μαγαζί» δεν πηγαίνει καλά αλλάζεις τα κορίτσια, όχι τα κρεβάτια.